Şema Mod Kavramı Nedir?

Şema Mod Kavramı Nedir?

 

Merhaba, bu materyal size kısaca şema modlarının ne olduğunu anlatmak için hazırlanmış ve tamamen bilgilendirme amacı taşımaktadır. Daha detaylı bilgi için Gitta Jacob, Hannie van Genderen ve Laura Seebauer tarafından yazılmış Mod Terapisi Diğer Yollardan Gitmek kitabını edinerek bu kavramı daha detaylı öğrenebilirsiniz. Bu materyali okurken daha iyi anlamak için “Şema Terapi Nedir?” Materyalimi öncelikli olarak okumanızı öneririm.

 

Şema Mod kavramı ilk olarak 2010’un başlarında yapılan akademik çalışmalar odaklı geliştirilen bir tanımdır. Mod dediğimiz şey duygudurum dediğimiz (mood) ile ismen benzese de doğrudan benzemez ancak daha çok duygu dediğimiz şeye benzer.

Duygu: O an hissettiğimiz, iç dünyamızda oluşan anlık tepki.

Duygudurum: Duygulara kıyasla daha az yoğun ancak daha sürekli duygusal duruma verilen isimdir.

Kısacası duyguları hissederiz ve geçerler, modlar da aynı bu şekilde çalışır ancak çocukluktan ciddi bir alt yapı oluşturarak gelirler. Modları “yanlarımız” ya da “taraflarımız” olarak da düşünebilirsiniz. Modlar esasen çocuk modları, yetişkin modları ve başa çıkma modları, sağlıklı yetişkin modu, mutlu çocuk modu olarak beş ana başlıkta incelenir.

 

Çocuk Modları: İçinde bulunduğumuz durumdan çok daha güçlü duyguları hissettiğimizde ortaya çıkan mutsuzluk, öfke, utanç ve yalnızlık gibi duyguların abartılı bir biçimde hissedildiği anları temsil eder, bu modlardan birinin tetiklenip tetiklenmediğini anlamak için kendinize o an kaç yaşında hissettiğinizi sormanız yeterli olacaktır :).

 

Yetişkin Modları: Diğer adıyla Ebeveyn Modları olarak isimlendirilen bu kavram çocukluğumuz boyunca gördüğümüz yetişkinlerin (başta anne-baba, aile büyükleri, öğretmen, koç ve antrenörler olmak üzere) içselleştirilmiş sağlıksız dış seslerini içerir. İhtiyaçlarımızı baskılamamız ve kendimize yüklenmemize sebep olurlar.

 

Başa Çıkma Modları: Zorlu duygularla karşılaştığımızda aktif olan bu başlık içinde bulunduğumuz olumsuz durumlar teslim, kaçınma ya da aşırı telafi gibi stratejilerle saldırmamızı söyleyerek bizi sağlıksız duyguların yükünden sağlıksız baş etme yöntemleriyle korumaya çalışır. Teslim modları kötüye kullanımı kabul eder, kaçınma modları alkol ve madde kötüye kullanımı gibi uyuşturma yöntemlerine sık sık başvurur ve aşırı telafi modları diğerlerine karşı aşırı “böbürlenerek” onlara kötü hissettirmeyi hedefler.

 

Sağlıklı Yetişkin Modu: Bizler elbette sağlıksız taraflarımız dışında da var olan canlılarız, sağlıklı erişkin modlarımız yaşamlarımızı doğru organize etme (denge), problem tanılama ve çözme, ilişkileri yürütmede başarılı olma gibi oldukça hayati görevlerden sorumludur. 
İçimizdeki çocuğa ebeveynlik yapar, yetişkin modlarını durdurur ve başa çıkma modlarını sağlıklılarıyla yer değiştirir.

Mutlu Çocuk Modu: Elbette bizler sadece üretmekten ibaret olan canlılar da değiliz :). 
Diğer bir taraftan eğlenmeye, neşelenmeye ve rahatlamaya ihtiyaç duyarız. 
Mutlu çocuk modu dertsiz tasasız bir şekilde o anın tadını çıkardığımız ve iyimser bir şekilde hayata baktığımız o anlarda çıkar (hiçbir şeyi düşünmeden dans etmek).